Mismanagement

‘Het probleem bij De Morgen is dat de top die nu de basis aanstuurt, nooit serieus met krantenjournalistiek is bezig geweest.’ Dat zegt Hans Vandeweghe, volgens vriend en vijand een van de beste sportjournalisten van het land, in een interview in Tribune, het ledenblad van de socialistische bediendenbond ACOD. Half mei werd de heer Vandeweghe samen met twaalf anderen ontslagen bij De Morgen. Vanaf 1 september gaat hij aan de slag voor Corelio, de grote rivaal van De Persgroep.

Als chef sport werd Hans Vandeweghe gevreesd wegens zijn vlijmscherpe pen. Ook op de redactie zelf voelde de heer Vandeweghe zich nooit te beroerd om zijn ongezouten mening te geven. “Had ik gewild, dan had ik misschien bij De Morgen kunnen blijven”, zegt hij in het nummer van Tribune dat in september verschijnt. “Maar ik ben gewoon het te zeggen wanneer iets op m’n lever ligt. Vroeger was dat mogelijk bij De Morgen, nu niet meer.”

Het collectief ontslag bij De Morgen was officieel noodzakelijk vanwege de slechte economische omstandigheden.  Tijdens de onderhandelingen over dat collectief ontslag maakte de heer Vandeweghe deel uit van de personeelsdelegatie. Ook op de Sheratondebatten, waar leden van de vakbond en de redactieraad hun alternatieve financiële plan aan de directie probeerden te verkopen, was de heer Vandeweghe aanwezig. Samen met economieredacteur Johan Corthouts had hij de financiële toestand van De Morgen onder de loep genomen, en wat hij zag, was niet proper. “Pas vorig jaar werd echt duidelijk dat er ernstig foute keuzes werden gemaakt bij De Morgen. […] De Morgen was altijd een gezonde krant geweest, maar de voorbije twee jaren draaiden we met een verlies. De kosten waren plots met 6 miljoen euro gestegen op een budget van 30 miljoen euro.”

De heer Vandeweghe is er nog altijd van overtuigd dat slechts twee mensen verantwoordelijk zijn voor dat verlies: algemeen hoofdredacteur Klaus Van Isacker en hoofdredacteur Bart Van Doorne. Enerzijds haalt de heer Vandeweghe de dure promotiecampagnes en de goedkope abonnementen aan als “overinvestering met onvoldoende opbrengst”, en anderzijds wijst hij op de vele chefs die de heer Van Isacker en de heer Van Doorne binnenhaalden als buffer tussen hen en de redactie. “Het waren de nieuwkomers, het Mexicaans leger dat ontstond rond Van Isacker en Van Doorne, die een enorme meerkost betekenden. Om een voorbeeldje te geven. Enkele jaren terug had ik het vijfde hoogste salaris bij De Morgen. Toen ik tijdens het sociaal  conflict  de  loonschalen  inkeek, merkte ik dat ik niet langer in de top 25 stond. Dat wil zeggen dat er sinds de intrede van de nieuwe directie meer dan 20 personen over mijn loon waren gesprongen – en ik werd al niet slecht betaald. […] Ik heb daar maar één woord voor: mismanagement!”

In Tribune probeert de heer Vandeweghe ook te verklaren waarom zijn voormalige bazen zich zo nodig moesten omringen met een legertje jaknikkers (míjn woorden): “Het probleem is dat zowel Van Isacker als Van Doorne uit de televisiewereld komen. Ze hebben totaal geen voeling met De Morgen, die ze steeds als elitaire krant beschouwden. Zoiets zorgt onvermijdelijk voor wrijvingen met het personeel. Er was een manifest gebrek aan vertrouwen tussen directie en hoofdredactie enerzijds en personeel anderzijds.”

De wrijvingen tussen de top en de basis zijn volgens de heer Vandeweghe vooral het gevolg van een compleet andere benadering van journalistiek. “De Morgen werd vanouds bottom-up  gemaakt.  […] De nieuwe directie en hoofdredactie is afkomstig van  het VTM-nieuws. Zij zijn gewoon te reageren op nieuws, in plaats van het zelf te maken. Zij bepalen dus ook graag zelf wat het nieuws is en wie het zal brengen en op welke manier. Dat is een top-down manier van werken. De laatste jaren ontstond er bij De Morgen een cultuur waarin enkel volgzame journalisten interessante brokjes nieuws toegeworpen kregen”, analyseert de heer Vandeweghe in Tribune. “Probleem bij De Morgen is dat de top die nu de basis aanstuurt, nooit serieus met krantenjournalistiek is bezig geweest. En om dat te compenseren worden via hoge lonen en bonussen steeds maar extra mensen aangetrokken om de top te versterken en geliefd te maken bij de redactie. Tja, zo creëer je natuurlijk een heel duur Mexicaans leger.”

De heer Vandeweghe zelf is er beslist de man niet naar om mee te stappen in zo’n Mexicaans leger. Op twee manieren stak hij de heer Van Isacker en diens entourage spaken in de wielen: enerzijds door zich te engageren voor de personeelsvertegenwoordiging en anderzijds door de vtm-boys haast onverbloemd aan te vallen in zijn columns. De meest beruchte pennenvrucht van de voormalige chef sport is zijn column over de Dakarrally van 2008. Toen hij de volgende zin schreef, vertelde hij er nét niet bij dat ook de heer Van Isacker in 1996 met een 4×4 over het Afrikaanse continent gehobbeld kwam:

Sinds halfweg de jaren negentig vaardigen wij als enige land hele horden BV’s, pseudo-vedetten en VT-emmers af.

Om zichzelf helemáál onmogelijk te maken bij de hoofdredactie liet de heer Vandeweghe zich ook uit over de redactionele lijn van zijn toenmalige krant:

De Dakar staat op het DNA van De Morgen als een tang op een varken.

Maar zelfs als de heer Vandeweghe zijn geplaagde algemeen hoofdredacteur niet rechtstreeks aanviel in zijn columns, dan nog wekte zijn schrijfstijl wrevel op. Zo kon de heer Van Isacker het niet laten om zijn chef sport openlijk te berispen nadat die gespot had met de bijnaam van de voetballer Ricardo Izecson dos Santos Leite: Kaká. In zijn ‘daily mail’ van 17 januari 2009 schreef de heer Van Isacker immers voor al die het wou lezen:

En Kakà met stront vergelijken is 1) cheap, 2) makkelijk, 3) een kwaliteitskrant – en dus De Morgen – onwaardig.

Dat de heer Vandeweghe, met al zijn renommee en expertise, ook nog eens vakbondsman was, bleek een reden te meer om hem buiten te schoppen. Vakbondslieden zijn immers niet geliefd bij de hoofdredactie van De Morgen. Naast Hans Vandeweghe moesten ook de syndicalisten Jan De Haese en Georges Timmerman het aftrappen. Samen met toenmalig chef opinie Bert Bultinck, die als voorzitter van de redactieraad op de voorgrond trad, behoorde niet minder dan een derde van de ontslagen werknemers tot de personeelsdelegatie.

De schaarse vakbondslui die nu nog overblijven op De Morgen worden getolereerd zolang zij hun muil niet opentrekken. De anderen voelen zich langzaam maar zeker richting uitgang gestampt. Het markantste voorbeeld is Dirk Steenhaut, een van de zeldzame muziekjournalisten die zowel door zijn publiek áls door muzikanten gerespecteerd wordt. Begin juli al ondernam de hoofdredactie een poging om Dirk Steenhaut te verbannen naar de sterfput van de eindredactie. Dat ging toen niet door, onder andere omdat de directie van De Persgroep Publishing verveeld zat met de situatie.

Dat de heer Van Isacker zijn willetje niet kon doordrukken, betekende zeker en vast gezichtsverlies voor de algemeen hoofdredacteur. Maar, zo dacht de vtm-boy in een zeldzame bui van voluntarisme, uitstel is geen afstel. Twee weken later was op de Facebookpagina van de heer Steenhaut namelijk het volgende te lezen:

Dirk Steenhaut heeft tijdens zijn eerste vakantiedag van zijn hoofdredacteur een telefonische oorlogsverklaring mogen ontvangen. De Morgen, anno 2009: sommige mensen houden er hoogst eigenaardige fatsoensregels op na.

Terwijl de belaagde muziekjournalist probeerde te genieten van de rest van zijn vakantie, ontving hij op de koop toe een aangetekend schrijven waarin stond dat hij op zijn eerste nieuwe werkdag alsnog verwacht werd op de eindredactie, die wegens drie ontslagen in mei zwaar onderbemand is. En in tijden van crisis wordt van iedereen een beetje flexibiliteit verwacht, nietwaar?

Hans Vandeweghe gebruikt in Tribune een mooi woord voor dat soort toestanden: mismanagement.

Tribune is het ledenblad van de socialistsche bediendenbond ACOD. Het interview met Hans Vandeweghe, vanaf volgende week werkzaam bij De Standaard/Het Nieuwsblad, verschijnt in september.