Boeren van vroeger

GENT • Twee doden, vijf zwaargewonden en ruim 2,8 miljoen euro schade: het trieste resultaat van de boerenbetoging van zaterdag in de Gentse binnenstad. De landbouwers kwamen protesteren tegen de lage prijzen die ze voor hun producten krijgen en raakten collectief over de rooie. In een reactie op de rellen heeft supermarktketen Delhaize al aangekondigd een week lang groenten en fruit gratis mee te geven aan klanten: ‘Wat was er het eerst? De boer of de tomaat?’

De dag was nochtans rustig begonnen. Vanaf half elf ’s morgens namen tractors de Graslei en de Korenlei in. De agrariërs parkeerden hun voertuigen netjes naast of achter elkaar. In mum van tijd stond het pittoreske landschap vol felgekleurde machines. De boeren hadden die locatie gekozen omdat de oude haven van Gent in de middeleeuwen een belangrijke rol speelde in de handel in landbouwproducten. Daar werd toen de prijs voor patatten en tomaten bepaald. (Historische noot: de aardappel werd volgens Wikipedia pas in 1727 als voedsel erkend. Ook van de tomaat wist men pas in 1750 dat zij eetbaar was.)

Ook zaterdag ging het over de prijs van komkommer en selder, van prei en kool, van dunne lende en varkensspiering. De boeren vinden dat de supermarktketens op hun kap uitpakken met stuntprijzen. Dat wilden ze in zoveel woorden zeggen aan de shoppende consumenten. Neen, het was beslist niet de bedoeling om als wat los of vast zat kort en klein te slaan.

Allesvernietigende Boerenkrijg

Het Marriott Hotel aan de Korenlei, bekend van het spectaculaire interieur alsook van de onwettige destructie van beschermde huizen, was er alvast niet gerust op. “Wij gaan vrijdagavond ons buitenterras afbreken”, zei een bezorgde Paul Suy, manager van het prestigeuze hotel, in de krant De Gentenaar. “Eén onruststoker kan voldoende zijn om de lont in het kruitvat te steken door met een buxusbol te gooien. We gaan er ook voor zorgen dat de deur afgesloten kan worden.” Suy viseerde in één adem ook de stad Gent: “Ik begrijp overigens niet goed dat die betoging hier wordt toegelaten. Als je weet dat ik onder geen beding parasols op een boordsteen buiten mocht zetten…”

Andere horecazaken in de omgeving lieten zich minder opjagen door de kwalijke reputatie van betogende boeren. Er werd niet meteen gevreesd voor een allesvernietigende Boerenkrijg. Hoogstens zou hun terras wat minder volk trekken omdat de tractors het uitzicht belemmerden. Quod non.

De gemoederen raakten een eerste maal verhit toen een groente-en-fruithandelaar uit de buurt ostentatief een bord voor zijn winkel zette: “Twee patatten kopen, drie gratis.” Een agrariër kroop terstond in zijn tractor om het bord ‘per ongeluk’ in frieten te rijden. Een collega vergoedde de schade door een zak patatten uit te gieten voor de voeten van de woedende winkelier. “Hier zie, mijnheer, en als ge wilt, kunt ge er nog een halve prei bij krijgen ook”, grapte de landbouwer.

“Laat maar, ik verkoop alleen maar groentsel uit Holland”, beet de handelaar terug, waarop drie boeren hem razende kwaad aanvlogen en hem verweten van “landverrader”, “platgekookte smeerlap” en “afgeborstelde stierenkloot”. Piet Vanthemsche, voorzitter van de Boerenbond, kwam als de bliksem tussenbeide en kon de belaagde middenstander ontzetten. “Vrienden, we zijn hier om een positieve boodschap over te brengen naar de consument toe. Laten we alstublieft ons verstand gebruiken en een goed signaal geven aan de maatschappij”, sprak hij de boeren streng toe.

Een paar tanden minder

Even keerde de rust weer en deelden de landbouwers stickers uit waarop stond: ‘Geen stuntprijzen op de kap van de boer.’ Iedere consument die passeerde, kreeg de boodschap op z’n revers geplakt. De agrariërs legden de mensen uit dat hun miserie allemaal de schuld van de supermarkten is. Opeens kregen enkele boeren iemand in het vizier die recht van zo’n supermarkt kwam: een man liep te zeulen met twee overvolle zakken van de Delhaize.

“Mijnheer, mogen wij u een stickertje geven?”, vroeg een boerin beleefd.

“Neen, dank u”, antwoordde de man.

“Het is voor een actie van de Belgische boeren. Wij worden uitgebuit door…”

“Ze moesten de landbouwsubsidies afschaffen. Als ik zou kunnen, ik zou alleen maar producten afkomstig van buiten de Europese Unie kopen.”

“Die subsidies zijn er vooral om de prijs voor de consumenten laag te…”

“Tututut, die subsidies van Europa dienen alleen maar om een irrelevante sector in leven te houden. En mag ik nu alstublieft voort stappen? Die zakken beginnen te wegen.”

“Allez, ge zoudt gij dus het liefst hebben dat wij hier allemaal van het OCMW gaan trekken?”

“Madam de boerin, ik zou het liefst hebben dat ge u een echte job zoekt. Gij zijt misschien geschikt om kuisvrouw te worden en uw vent zou beter eens gaan solliciteren bij Ivago. Een prettige middag verder.”

De vent van madam de boerin bleek het allemaal gehoord te hebben en aan zijn gezicht te zien speet het hem wreed hard dat hij zijn riek thuis laten liggen had. Zijn vuisten moesten maar volstaan om zijn eer te wreken. Alras lagen de Delhaizezakken op de grond en de arme consument ernaast. Bloedend, en met een paar tanden minder.

Piet Vanthemsche probeerde nogmaals om de rust te doen wederkeren maar het spel zat op wagen en geraakte er niet meer van. De bereden politie voerde inderhaast een charge uit maar vergat daarbij twee belangrijke dingen: 1. een boer is niet bang voor een paard en 2. een boze bende boeren in het nauw drijven is om problemen vragen. Enkele boeren grepen de voorpoten van de paarden vast, gaven er een snok aan en het duurde niet lang of menig paard ging tegen de vlakte. Eén politieman kwam daarbij ongelukkig ten val en blies ter plekke zijn laatste adem uit.

Krijsende dame

Ondertussen koelden de agrariërs hun woede op winkelruiten en stadsmeubilair. Daarbij kwam een hoop kasseistenen – een bijproduct van de werken aan de Korenmarkt – handig van pas. In al het tumult werden kinderen onder de voet gelopen, reden trams tegen elkaar op en brak er in verschillende panden brand uit. Onder ander café het Damberd, brasserie Du Progrès en de McDonald’s gingen in vlammen op. Daarbij raakte een vrouw over haar hele lichaam verbrand. Schuldbewuste boeren probeerden de vrouw te helpen en snelden met haar naar de Leie. Ze wierpen de kruisende dame in het water, waar ze ogenblikkelijk verdronk voor het oog van tientallen kijklustigen.

Terwijl de politie een ware veldslag uitvocht met de ontketende landbouwers, kwam een helikopter klanten van het Marriott Hotel ontzetten. Van op het dak van het hotel werd hen een vluchtroute aangeboden naar het veilige Brugge, allemaal op kosten van de hotelketen. Ternauwernood werd een bijkomende ramp vermeden, want in zijn haast om op te stijgen was de piloot de helikopter van de politie uit het oog verloren. De twee tuigen konden elkaar slechts nipt ontwijken en de ontgoocheling op het gelaat van de boeren was dan ook groot.

Pas tegen de avond keerde de rust enigszins weer. De schade op de Korenmarkt viel niet te overzien. Van de vijf zwaargewonden is nog één iemand in levensgevaar. De schade wordt voorlopig geraamd op bijna 3 miljoen euro, maar dat kan nog oplopen omdat boeren ongemerkt het waterleidingstelsel gesaboteerd zouden hebben. Burgemeester Daniël Termont kondigde alvast de vijfde fase van het rampenplan af en zei voor de verzamelde pers: “Kent ge het spreekwoord: van een boer kunt ge een Gentenaar maken, maar van een Gentenaar nooit een boer? Awel, ik moet u zeggen dat ik ervan overtuigd ben dat ge van de boeren van tegenwoordig nooit geen Gentenaars meer kunt maken.”

Laf terrorisme

Ook in de distributiesector was het ongenoegen over de agressieve agrariërs bijzonder groot. “Wij aanvaarden dit niet”, zegt een woordvoerder van supermarktketen Delhaize. “Dit zet ons aan het denken over het assortiment groente en fruit dat wij voortaan zullen aanbieden. Wij hadden gedacht dat de tijd van de boze boeren van vroeger achter ons lag, maar blijkbaar schrikken ook de landbouwers van deze tijden niet terug voor laf terrorisme. Want dat is wat het is.”

Delhaize probeert de consumenten voor zich te winnen met een opmerkelijke promoactie: “Gedurende één week krijgt de klant elke dag vijf producten uit ons gamma groente en fruit voor niets. Wij hadden deze actie voor later deze maand gepland, maar door de rellen van zaterdag hebben we haar twee weken vervroegd. Ons bedrijf draagt de boodschap uit dat voedselproducten ten dienste staan van de consument en niet van de landbouw. Bij de Boerenbond moeten ze zich dringend eens afvragen wat er het eerst was: de boer of de tomaat.”

In een officieel communiqué stelt de Boerenbond de rellen te betreuren, maar niet onlogisch te vinden. “De land- en tuinbouwers zijn al lang genoeg gekloot. Als de druk te groot wordt, is een uitlaatklep nodig en de consument heeft kunnen zien dat de druk echt wel zéér groot is. In plaats van de boeren nu nog eens extra te vernederen met een gratis-actie zouden supermarkten als Delhaize hun best moeten doen om producten van eigen bodem te promoten én te prijzen als luxeproducten.” (TVDM)